ΑΧ ΕΞΟΥΣΙΑ-Συνέντευξη με τον Μιχάλη Σπουρδαλάκη

ΑΧ ΕΞΟΥΣΙΑ: ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΡΩΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ

ΕΠΙΜΕΛΕΙΤΑΙ ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ Ο ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ Ή ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΞ Ή ΧΟΜΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ Ή ΤΣΑΚΘΑΝ



1. Ποια είναι η κατάσταση της πολιτικής επιστήμης στην Ελλάδα και Ευρώπη στον καιρό της κρίσης;


Η πολιτική επιστήμη (ΠΕ) αντιμετωπίζει εδώ και καιρό ένα ζήτημα δημιουργικής θα λέγαμε αμφισβήτησης της ταυτότητάς της.

Η συνθετότητα των φαινομένων, που απαιτούν κατανόηση και ερμηνεία, προϋποθέτει διαθεματική και διεπιστημονική προσέγγιση. Έτσι, βρίσκεται περισσότερο από ποτέ σε διαρκή και υποχρεωτική «συνεργασία» με την οικονομία, την ιστορία, την κοινωνιολογία, την κοινωνική ψυχολογία, την επικοινωνία κά. Η αναγκαιότητα αυτή καθώς και οι θεσμικές απαιτήσεις των αξιολογήσεων των σχετικών προγραμμάτων σπουδών αλλοιώνουν την παραδοσιακή της συγκρότηση του κλάδου αφού, εκτός των άλλων εργαλειοποιούν τη σχετική έρευνα και διδασκαλία, ώστε να ανταποκρίνονται στις «απαιτήσεις της αγοράς». Το τελευταίο αφαιρεί ή απλώς μειώνει τις θεωρητικές και τις φιλοσοφικές της καταβολές του κλάδου, γεγονός που περιορίζει την κριτική του δυνατότητα.
Κατά τα λοιπά θα έλεγα ότι είναι πολύ δύσκολο να διατυπώσει κανείς ένα γενικό συμπέρασμα για την «κατάσταση της πολιτικής επιστήμης (ΠΕ). Η ΠΕ εξακολουθεί, από την μια, να διακρίνεται σε αυτή που προσεγγίζει το πολιτικό φαινόμενο απολογούμενη και δικαιολογώντας τις ιστορικές αντιφάσεις, ανισότητες και αντικοινωνικούς ανορθολογισμούς ως φυσικά φαινόμενα και ως εκ τούτου μη αναστρέψιμες και ανατρέψιμες καταστάσεις, και από την άλλη σε εκείνη που αντιμετωπίσει τους σημερινούς πολυεπίπεδους αντιδημοκρατικούς και αντικοινωνικούς μετασχηματισμούς της μεταδημοκρατικής συνθήκης κριτικά με επιδίωξη να τους κατανοήσει κριτικά ώστε να δημιουργηθούν οι συνθήκες μετασχηματισμού τους. Δυστυχώς σήμερα φαίνεται ότι ένα μεγάλο μέρος του κλάδου με τον ένα ή άλλο τρόπο εντάσσεται στη νομιμοποίηση της alt right περιόδου του νεοφιλελευθερισμού που διανύουμε. Μάλιστα, σε χώρες, όπως η δική μας, που επικρατούν κυβερνήσεις τέτοιου ακραίου προσανατολισμού, αυτός ο προσανατολισμός της ΠΕ επιβάλλεται με πρακτικές μιμούνται πρακτικές και λογικές «μακαρθρισμού»

2. Ποιες είναι οι επιπτώσεις της πανδημίας στο πολιτικό και κοινωνικό σύστημα;

Δεν νομίζω ότι έχουμε τον χώρο, τον χρόνο ή ακόμη περισσότερο τις γνώσεις να περιγράψουμε πλήρως, πόσο περισσότερο κατανοήσουμε, τις συνέπειες της πανδημίας. Ένα ωστόσο είναι γεγονός ότι η πανδημία, μόνο στιγμιαία μπορεί να θεωρηθεί φυσικό / τυχαίο γεγονός, ουσιαστικά αποτελεί ένα καθαρά πολιτικό και κοινωνικό γεγονός. Αυτό οφείλεται στην διαχείρισή του, τις επιλογές που επιλέγουν οι κυρίαρχες δυνάμεις, οι οποίες στο πλαίσιο της σχετικής ηγεμονίας των τελευταίων χρόνων εμπεδώνουν τις κοινωνικές ανισότητες και τις διαδικασίες που καθημερινά αποκαλύπτουν τον φόβο τους για την δημοκρατία. Οι λεπτομέρειες όμως αυτών των διαδικασιών πρέπει να μελετηθούν διεξοδικά. Βέβαια, οι διαδικασίες και οι μετασχηματισμοί, που προκύπτουν με αφορμή την πανδημία και που αλλάζουν επί τα χείρω την ζωή μας εμπεδώνονται σχετικά εύκολα και λόγω των αδυναμιών της αριστεράς. Πράγματι η αριστερά μετά την σύντομη άνοιξη του ΣΥΡΙΖΑ και των συναφών ριζοσπαστικών προσπαθειών (Κορμπιν, Σαντερς, Ποντέμος κά) παρουσιάζει ένα έλλειμα στρατηγικής. Έτσι, δεν φαίνεται ενεργά να δραστηριοποιείται εμπράκτως για να συγκροτήσει έναν πειστικό οδικό χάρτη για ένα όραμα της αυριανής μας κανονικότητας διαφορετικής από την χθεσινή, κάτι που φαίνεται ότι τουλάχιστον ενστικτωδώς αναζητά η κοινωνία. Η κοινωνία, μετά την τραυματική εμπειρία της πανδημίας, δεν φαίνεται να κινητοποιείται από την εκλογικοπροσηλωμένη αριστερά, που περιορίζεται σε διορθωτικές προτάσεις πάντα στο δεδομένο συστημικό πλαίσιο.

9789602560907 200 0133047













3. «Έφυγε» από κοντά μας ο Λίο Πάνιτς , ένας από τους πιο σημαντικούς μαρξιστές πολιτικούς επιστήμονες. Ποιο είναι το έργο του;


Για το έργο του Λίο κανείς θα μπορούσε να γράψει και συζητήσει πολλά. Θα περιοριστώ σε μόνο σε εκείνο που είχα σημειώσει αμέσως μετά τον θάνατό του στις 19 του περασμένου Δεκεμβρίου στην Εποχή. «Παρακάμπτοντας το κίνδυνο υπεραπλούστευσης θα έλεγα ότι όλο το έργο του Πάνιτς αποκαλύπτει ένα ερευνητικό σχέδιο που επιχειρεί συστηματικά να κατανοήσει και να αντιπαρατεθεί ταυτόχρονα με τις αντιφάσεις ανάμεσα στην τυπική ισότητα της φιλελεύθερης τάξης πραγμάτων και τις βαθιές και συνεχώς επεκτεινόμενες ανισότητες που παράγει ο καπιταλισμός σε παγκόσμια κλίμακα. Αυτή η ερευνητική του έγνοια τον οδήγησε στην δημιουργική υιοθέτηση των μεθοδολογικών προταγμάτων της μαρξιστικής πολιτικής οικονομίας στη μελέτη των αντιφάσεων του κορπορατισμού. Ωστόσο, όταν ο παγκόσμιος καπιταλισμός μπήκε για τα καλά στη νεοφιλελεύθερη φάση του, ο Πάνιτς εστίασε στη μελέτη του κράτους και της σχέσης του με τα πολιτικά υποκείμενα και τις εργατικές οργανώσεις. Οι διαδικασίες καπιταλιστικής ολοκλήρωσης, η λεγόμενη παγκοσμιοποίηση, μετέφερε το ενδιαφέρον του στο παγκόσμιο καπιταλιστικό σύστημα, όπου και άνοιξε δρόμους κατανόησης για τη φύση της σύγχρονης νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής αυτοκρατορίας. Ο Πάνιτς διακηρύσσει με παρρησία, με σαφήνεια και στέρεη τεκμηρίωση την άποψη ότι το κράτος είναι ο κύριος «συγγραφέας της παγκοσμιοποίησης», καθώς οι πρωτοβουλίες του ενδυνάμωσαν την κινητικότητα του κεφαλαίου και οδήγησαν τις αγορές εργασίας σε ακραία ευέλικτες δομές. Αντίθετες απόψεις του δεσπόζοντος ρεύματος, και δυστυχώς όχι μόνο, οδηγούν σε απομείωση της σημασίας της δημοκρατικής συμμετοχής και αντίστασης και συμβάλλουν σε φαινόμενα αποπολιτικοποίησης. Η αντίληψη και η πεποίθηση ότι κράτος έθνος «έχει τελειώσει» οδηγεί στην παθητικότητα των πολιτών, στην διάχυση συνωμοσιολογικών απόψεων, στην αποστράτευση και τον κυνισμό, αλλά και την απερίσκεπτη κριτική ή μάλλον μη κριτική για τα λάθη και παραλήψεις κυβερνήσεων. Ο Πάνιτς στέκεται σταθερά απέναντι σε αντιλήψεις και εύκολες αναλύσεις τέτοιου τύπου που όχι μόνο ακυρώνουν την κοινωνική/ταξική πάλη αλλά μας πάνε πίσω πριν τη συνεισφορά του Τζιανμπατίστα Βίκο.»

4. ΑΕΙ, Τέχνη Σπορ. Νέα πεδία πολιτικής σύγκρουσης;

Αυτά πράγματι αποτελούν δυστυχώς παραμελημένα πεδία πολιτικής. Πεδία που αντιμετωπίστηκαν και σε μεγάλο βαθμό αντιμετωπίζονται από τις κοινωνικές επιστήμες με υπολειμματικό τρόπο. Κάτι που παρασύρει και την αριστερά. Ωστόσο, στο βαθμό που η γνώση, ο ελεύθερος χρόνος, η άθληση συγκροτούν δυνάμει το πλαίσιο της νέας εναλλακτικής και αντισυστημικής κοινωνικής οργάνωσης αυτά αποτελούν σημαντικά πεδία που απαιτούν διαφορετική και φυσικά ιδιαίτερα αναβαθμισμένη πολιτική και οργανωτική αντιμετώπιση.

5. Πού πηγαίνει η Αριστερά;

Η ερώτηση ανοίγει μια τεράστια και αναγκαία συζήτηση στην σημερινή συγκυρία. Η μετά κρίση «κανονικότητα» θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από εναλλακτικές και αντίθετες στην επισφάλεια εργασιακές και γενικά κοινωνικές σχέσεις, επανακαθορισμό των σχέσεων ανάμεσα στα κοινωνικά καθοριζόμενα φύλα καθώς και με επανακαθορισμό διαφορετικών σχέσεων με τη φύση. Σχέσεις που θα μετασχηματίζουν τον τρόπο ζωής μας, της κοινωνικές μας αξίες, προτεραιότητες και συμπεριφορές καθώς την οργάνωση της παραγωγής, της διανομής και της κατανάλωσης. Η ενεργή και έμπρακτη συμβολή της αριστεράς θα πρέπει να κινηθεί προς αυτή την κατεύθυνσης. Φυσικά κάτι τέτοιο οφείλει να συνοδεύεται με τον ριζικό μετασχηματισμό του οργανωτικού προτύπου του πολιτικού υποκειμένου του κόμματος. Σε κάθε περίπτωση με δεδομένο ότι τόσο οι σοσιαλδημοκρατικές λύσεις εξανθρωπισμού του καπιταλισμού δεν αποτελούν πλέον ρεαλιστική προοπτική όσο και οι απολυτότητες ενός πλατωνικού αριστερού/ αριστερίστικου αναχωρητισμού η σαφής στρατηγική επιδίωξη θα πρέπει να είναι η συστηματική οικοδόμηση μιας κοινωνικής και κυβερνητικής αριστερής προοπτικής.

P1120364 243x300

Μιχάλης Σπουρδαλάκης, καθηγητής και κοσμήτορας της σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ)

Like
Like
Happy
Love
Angry
Wow
Sad
0
0
0
0
0
0

ΜΕ ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ

Gaia Community Μαθήματα Κεραμικής

Gaia Ceramics community
 
ceramics lessons
 
Gaia Ceramics community
 
Gaia Ceramics community