ΑΧ ΕΞΟΥΣΙΑ: ΘΕΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΕΡΩΤΙΚΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑΣ
ΕΠΙΜΕΛΕΙΤΑΙ ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΙ Ο ΘΑΝΑΣΗΣ ΤΣΑΚΙΡΗΣ Ή ΠΑΝΕΛΛΑΔΙΞ Ή ΧΟΜΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟΥΣ Ή ΤΣΑΚΘΑΝ
ΕΚΤΑΚΤΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΑΝΝΑΣ ΚΟΥΜΑΝΤΑΡΑΚΗ
Οι εσωκομματικές εκλογές του ΚΙΝΑΛ: Μια πρώτη αποτίμηση
1. Ποια είναι η νέα κατάσταση στο χώρο της κεντροαριστεράς;
Οι εσωκομματικές εκλογές του ΚΙΝΑΛ ανέδειξαν νέο Πρόεδρο του κόμματος τον Νίκο Ανδρουλάκη. Η μεγάλη του διαφορά που κατέγραψε ήδη από τον πρώτο γύρο σε σχέση με τους δυο βασικούς του ανταγωνιστές Γ. Παπανδρέου και Α. Λοβέρδο και που οδήγησε στο εντυπωσιακό αποτέλεσμα στον δεύτερο γύρο αποτελεί ένδειξη ότι τα βασικά προτάγματα τα οποία κυριάρχησαν στα μέλη και στους φίλους του ΚΙΝΑΛ που προσήλθαν στην άμεση διαδικασία εκλογής ήταν η ανάγκη για πολιτική ανανέωση και σε πρόσωπα αλλά και σε πολιτικές αλλά η ανάγκη για μια διαφορετική στρατηγική αυτόνομης πορείας. Ο Νίκος Ανδρουλάκης φάνηκε πως ήταν ο φορέας της ανανέωσης αλλά και της αυτόνομης πορείας τόσο σε σχέση με τον Γ. Παπανδρέου, όσο και με τον Α. Λοβέρδο. Ο Γ. Παπανδρέου προέταξε το θέμα της δικαίωσης της κυβερνητικής θητείας της περιόδου 2009-2011 με την υπογραφή του Μνημονίου και των περιοριστικών πολιτικών που το Μνημόνιο επέφερε αλλά και τη συνεργασία με τη ΝΔ και το ΛΑΟΣ στην κυβέρνηση με πρωθυπουργό τον Λ. Παπαδήμο, ενώ στη στρατηγική των συμμαχιών με το πρόταγμα της Προοδευτικής Διακυβέρνησης υπονόησε (παρότι δεν το ξεκαθάρισε) μια τάση κυβερνητικής συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ. Από την άλλη ο Α. Λοβέρδος προέταξε μια συντηρητική ατζέντα «Νόμου και Τάξης» με έμφαση στην αυστηροποίηση του ποινικού κώδικα, στο μεταναστευτικό και στην καταπολέμηση της γραφειοκρατίας και έκανε μνεία σε έναν ασαφή πατριωτισμό, επιλογές που απείχαν τόσο από μια σοσιαλδημοκρατική στρατηγική, όσο και από την πολιτική παράδοση του ΠΑΣΟΚ, ενώ στη στρατηγική των συμμαχιών είχε μια ξεκάθαρα αντιΣΥΡΙΖΑ ατζέντα με μόνο κυβερνητικό εταίρο τη ΝΔ. Η επικράτηση του Ν. Ανδρουλάκη φαίνεται να βασίζεται στο γεγονός ότι δεν ήταν ένας «φθαρμένος» πολιτικός της κρίσης, έδωσε μια αίσθηση ότι μπορεί να ξανακάνει το ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ επίκεντρο της πολιτικής διαδικασίας γι’ αυτό και οι κατηγορίες από τον Γ. Παπανδρέου και τον Α. Λοβέρδο ότι δεν είναι μέλος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας ουσιαστικά λειτούργησαν υπέρ του, είχε στον πολιτικό του λόγο ψήγματα πολιτικής κοινωνικού κράτους (υγεία, παιδεία) δηλαδή σοσιαλδημοκρατικής ατζέντας και στην πολιτική των συμμαχιών προέταξε την αυτόνομη πορεία τόσο σε σχέση με τον ΣΥΡΙΖΑ όσο και σε σχέση με τη ΝΔ κάτι που φαίνεται να βρίσκεται εγγύτερα στην πολιτική παράδοση του κόμματος που χαρακτηριζόταν από πολιτική και οργανωτική αυτοτέλεια και εκλογική αυτοδυναμία.
2. Ποια είναι η κοινωνική σύνθεση της βάσης του Νέου ΠΑΣΟΚ;
Ένα μεγάλο πρόβλημα το οποίο αντιμετώπιζε το ΠΑΣΟΚ κατά την περίοδο της κρίσης είναι η πολιτική, οργανωτική, και τελικά εκλογική του αποσύνδεση από τα σημαντικά τμήματα της ελληνικής κοινωνίας. Το ΠΑΣΟΚ εμφανίζει εκλογική δυναμική μόνο σε ηλικιακά στρώματα μη παραγωγικά που βρίσκονται κυρίως στην Τρίτη και στην Τέταρτη ηλικία, ενώ σε παραδοσιακά στρώματα όπως για παράδειγμα δημόσιοι υπάλληλοι αλλά και παραδοσιακές εκλογικές περιφέρειες όπως για παράδειγμα στην παλαιά Β΄ Αθήνας, αλλά και στις νεότερες ηλικίες έχει πλέον ελάχιστη πολιτική και εκλογική επιρροή και αυτό δημιουργεί ερωτηματικά για την πολιτική του δυναμική και συνέχεια.
Ωστόσο η εκλογή του Ν. Ανδρουλάκη δημιουργεί προσδοκίες για μια διαφορετική πορεία για το ΚΙΝΑΛ. Η εκλογική δυναμική που εμφάνισε φαίνεται να είναι το αποτέλεσμα της έμφασής του στο οργανωμένο κόμμα. Ο Ν. Ανδρουλάκης αποτελεί φορέα της κομματικής οργάνωσης του ΠΑΣΟΚ με μαζικά χαρακτηριστικά ως ισχυρό κομμάτι της γραφειοκρατικοποιημένης εξέλιξής του. Λόγω αυτής της οργάνωσης είχε καταφέρει τρεις πολύ σημαντικές επιτυχίες. Στο Συνέδριο του 2013 κατάφερε να εκλεγεί Γραμματέας της ΚΕ του ΠΑΣΟΚ ενώ δεν αποτελούσε την επιλογή του τότε Προέδρου Ε. Βενιζέλου. Το 2014, ως γραμματέας του κόμματος, εξελέγη για πρώτη φορά Ευρωβουλευτής με σταυρό, αλλά και το 2019 κατάφερε να επανεκλεγεί και μάλιστα να επικρατήσει του Ν. Παπανδρέου. Ο Ν. Ανδρουλάκης έχει τη δυνατότητα να εκφράσει τα στελέχη της Νεολαίας ΠΑΣΟΚ, και της ΠΑΣΠ τα οποία ενώ είχαν πρωτοστατήσει σε πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες από τη δεκαετία του 1990, δεν είχαν την ανάλογη αναγνώριση από το ΠΑΣΟΚ λόγω της κρατικοποίησης του κόμματος και της πρόσδεσής του σε νεοφιλελεύθερου τύπου πολιτικές και οργανωτικές επιλογές με αποτέλεσμα, ο κυβερνητισμός, ο κοινοβουλευτισμός και η έφεση στα ιδιωτικά ΜΜΕ να αποδυναμώσουν την κομματική δομή. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να καταφέρει να κινητοποιήσει στελέχη 35-50 ετών τα οποία είτε έχουν αδρανοποιηθεί κομματικά είτε προσεγγίζουν άλλους πολιτικούς χώρους, κυρίως τον ΣΥΡΙΖΑ, και να καταφέρει να διεισδύσει πολιτικά και εκλογικά σε παραγωγικές ηλικίες με αποτέλεσμα να έχει τη δυνατότητα να εμφανίσει εκλογική δυναμική.
3. Ποιά είναι η κυρίαρχη πολιτική τάση στο Νέο ΠΑΣΟΚ;
Το βασικό πολιτικό πρόβλημα του ΠΑΣΟΚ είναι πως από την κυβερνητική περίοδο 2009-2011, όλοι οι ηγέτες και τα ηγετικά στελέχη του κόμματος έχουν αποδεχθεί τις βασικές πολιτικές και κυβερνητικές επιλογές του Γ. Παπανδρέου, με το σκεπτικό ότι όλες οι μετέπειτα κυβερνήσεις ακολούθησαν την πολιτική του. Αυτό σημαίνει ότι η κυρίαρχη πολιτική τάση είμαι μια περισσότερο σοσιαλ-φιλελεύθερη πολιτική ατζέντα (νεοφιλελευθερισμός με έμφαση στα ατομικά δικαιώματα) και όχι μια κλασσική έστω και δεξιόστροφη σοσιαλδημοκρατική πολιτική ατζέντα (κοινωνικό κράτος, δημόσια αγαθά και συγκεκριμένες κοινωνικές αναφορές). Από την άλλη, όπως έδειξε το μεγάλο ποσοστό που έλαβε ο Α. Λοβέρδος υπάρχει ένα μεγάλο ποσοστό που εκφράζεται με όρους Ακραίου Κέντρου που προσεγγίζει πολιτικά τη νεοφιλελεύθερη ΝΔ αλλά στα κοινωνικά ζητήματα προσεγγίζει ακραίες εκδοχές στα δεξιά του πολιτικού φάσματος. Παρά το γεγονός ότι ο Ν. Ανδρουλάκης προέρχεται πολιτικά από την εσωκομματική ομάδα των πάλαι ποτέ εκσυγχρονιστών, ωστόσο στη συγκυρία της εκλογής έχει αναδείξει μια αυτόνομη πορεία και σε αυτό το πλαίσιο θα κριθεί. Αν και κατά πόσο θα καταφέρει να επαναπροσδιορίσει την πολιτική φυσιογνωμία του ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ σε μια περισσότερο κλασσικού τύπου σοσιαλδημοκρατική ατζέντα με έμφαση στην οικοδόμηση ενός νέου κοινωνικού κράτους με βασικούς άξονες τα δημόσια συστήματα Παιδείας, Υγείας, κοινωνικής ασφάλισης, στέγασης, με καθολικό και δωρεάν χαρακτήρα, την έμφαση στις σταθερές εργασιακές σχέσεις, αλλά και στην οικοδόμηση μια νέας κοινωνικής συμμαχίας μη προνομιούχων με βάση τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού (άνεργοι, επισφαλώς εργαζόμενοι, δημόσιοι υπάλληλοι, ιδιωτικοί υπάλληλοι, μικροί επιχειρηματίες, αυτοαπασχολούμενοι και αγρότες) και να τους δώσει πολιτική και κυβερνητική προοπτική
4. Θα θεωρούσατε πιθανή την συνεργασία του νέου ΠΑΣΟΚ με τη Νέα Δημοκρατία ή το ΣΥΡΙΖΑ;
Στην ιστορική του διαδρομή και εξέλιξη, το ΠΑΣΟΚ, μέχρι την ηγεσία του Γ. Παπανδρέου ήταν το πιο συνεπές αντι-δεξιό κόμμα στο ελληνικό κομματικό σύστημα που προσδιοριζόταν από τη διαιρετική τομή Δεξιά/ Αντι-δεξιά. Στο πλαίσιο αυτό αυτοτοποθετούνταν είτε στην σοσιαλιστική Αριστερά (περίοδος Α. Παπανδρέου) είτε στην εκσυγχρονιστική Κεντροαριστερά (περίοδος Κ. Σημίτη). Ωστόσο, από το 2011 το ΠΑΣΟΚ τοποθετείται στο Κέντρο του πολιτικού φάσματος, με μια πολιτική ίσων αποστάσεων, η οποία όμως ουσιαστικά ταυτίστηκε πολιτικά και στρατηγικά με τη ΝΔ (Κυβέρνηση Παπαδήμου με ΝΔ και ΛΑΟΣ, Κυβέρνηση Σαμαρά με ΝΔ και ΔΗΜΑΡ, Τοποθέτηση ΝΑΙ στο Δημοψήφισμα μαζί με τη ΝΔ). Σε συνδυασμό με την έμφαση στην κρατικοποίηση και τη νεοφιλελεύθερη πολιτική ατζέντα θεωρώ πως ο «φυσικός» εταίρος του ΠΑΣΟΚ είναι η ΝΔ. Ωστόσο, μια από τις δεσμεύσεις του Ν. Ανδρουλάκη είναι η αυτόνομη πορεία του νέου ΠΑΣΟΚ. Έτσι αν καταφέρει α) με την υιοθέτηση μιας κλασσικής σοσιαλδημοκρατικής στρατηγικής, β) με την οργανωτική ανανέωση του κόμματος με την αλλαγή του οργανωτικού μοντέλου, και γ) με την ανανέωση σε επίπεδο προσώπων τόσο το κόμμα όσο και την κοινοβουλευτική ομάδα να επανατοποθετήσει το νέο ΠΑΣΟΚ στο Αριστερό φάσμα του κομματικού ανταγωνισμού, έχει και τη δυνατότητα να έχει πολιτική και εκλογική δυναμική αλλά και να είναι ο ισχυρός εταίρος σε μια Κεντροαριστερή κυβέρνηση συνεργασίας με τον ΣΥΡΙΖΑ
Ο Χρύσανθος Δ. Τάσσης είναι Επίκουρος Καθηγητής με αντικείμενο Πολιτική Κοινωνιολογία και Ελληνικό Πολιτικό Σύστημα στο Τμήμα Κοινωνικής Πολιτικής στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο της Θράκης.
Email: Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.Αυτή η διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου προστατεύεται από τους αυτοματισμούς αποστολέων ανεπιθύμητων μηνυμάτων. Χρειάζεται να ενεργοποιήσετε τη JavaScript για να μπορέσετε να τη δείτε.
